Copyright or what?

Είμαστε στην εποχή της τεχνολογίας. Το παρόν blog, αν μη τι άλλο, είναι "παιδάκι" της τεχνολογίας. Γι' αυτό, σεβόμενο τόσο τις "ρίζες" του, όσο και τον σκοπό που υπηρετεί, έχει να κάνει μία βιβλιαναγνωστική πρόταση. Όχι τόσο για το βιβλίο αυτό καθαυτό (η συντάκτρια της ανάρτησης ομολογεί ότι δεν το έχει διαβάσει η ίδια, σκοπεύει όμως να το κάνει σύντομα) αλλά περισσότερο για να προβάλει μία νέα μορφή παρουσίας του βιβλίου. Αυτή η νέα μορφή αφορά και την υλική του υπόσταση, αλλά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο διατίθεται.

Ο λόγος για το μυθιστόρημα Johnnie Society του Γιάννη Φαρσάρη. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ARTifitial edition, αλλά κυκλοφορεί και ελεύθερο στο Διαδίκτυο! Μπορείτε να το κατεβάσετε εντελώς δωρεάν από εδώ.

Η ιδιαιτερότητα με αυτόν τον τρόπο δημοσίευσης είναι διττή. Από τη μια, μιλάμε για ένα ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book), το οποίο δημοσιεύεται και ηλεκτρονικά και μπορεί να αναγνωστεί από την οθόνη ενός υπολογιστή. Βέβαια, ένας φανατικός οπαδός του έντυπου βιβλίου μπορεί να το εκτυπώσει και να το διαβάσει τελικά στην κλασική έντυπη μορφή.

Από την άλλη, έχουμε μία άλλη προσέγγιση της έννοιας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο Γιάννης Φαρσάρης, που έχει όλα τα πνευματικά διακαιώματα πάνω στο έργο του, επέλεξε να το διαθέσει ελεύθερα και μάλιστα εκχωρώντας κάποια δικαιώματα στους τελικούς χρήστες, δηλαδή στους αναγνώστες. Αν παρατηρήσετε στη σελίδα του, κάτω από το link για το δωρεάν κατέβασμα, υπάρχει η ένδειξη "Διατίθεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο με άδεια Creative Commons". Επέλεξε, δηλαδή, να δώσει στον οποιονδήποτε συγκεκριμένα δικαιώματα πάνω στο έργο του, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να διασκευάσει το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, χωρίς να πάρει άδεια από τον δημιουργό (την άδεια του την έχει δώσει ήδη ο δημιουργός χρησιμοποιώντας τα Creative Commons). Αυτός, όμως που θα διασκευάσει το έργο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το παράγωγο έργο για εμπορικούς σκοπούς, πρέπει να το διαθέσει στο κοινό με αντίστοιχους όρους και σαφώς πρέπει να κάνει αναφορά στον πρώτο δημιουργό.

Σίγουρα, μπορούμε να μιλήσουμε για επανάσταση στο χώρο της εκδοτικής παραγωγής. Και οπωσδήποτε σε μια επανάσταση υπάρχουν κάποιοι που θίγονται και κάποιοι που επωφελούνται. Προφανές ποιοι είναι οι μεν και ποιοι οι δε. Πέρα, όμως, από τη συζήτηση για το κατά πόσο αυτές οι αδειοδοτήσεις βλάπτουν ή ενισχύουν τα εκδοτικά συμφέροντα, αξίζει να μείνουμε στο γεγονός ότι πλέον εστιάζουμε στο περιεχόμενο και όχι στο μέσο. Και το πιο σημαντικό: η έννοια της πνευματικής δημιουργίας παίρνει άλλες διαστάσεις, καθώς το έργο παύει να είναι κτήμα του δημιοργού του και μπορεί να γίνει κτήμα όλων. Μια φράση που χρησιμοποιήσε ο Αμερικανός πρόεδρος Thomas Jefferson αποτυπώνει γλαφυρά την παραπάνω φιλοσοφία: "Αυτός που λαμβάνει μια ιδέα από εμένα, εμπνέεται χωρίς εγώ να χάνω την ιδέα. Αυτός που ανάβει το κερί του από το δικό μου, φωτίζεται χωρίς να με συσκοτίζει".

Περισσότερα για τις άδειες Creative Commons μπορείτε να βρείτε εδώ.